از گفته های شیخ اوسعید ابو الخیر از کتاب اسرار التوحید
هذا صراط ربک مستقیما،این است راه من دیگر همه کوری است ،این راه صوام را نبود قوام را نبود عابد را نبود ساجد را نبود راکع را نبود،این را پرهیز کردن است از خویشتن ،چون این بکند گوید و هذا صراط ربک مستقیما ، این است راه من اگر راه من می خواهی.
شیخ ما گفت حجاب میان بنده و خدای ،اسمان و زمین و عرش و کرسی پندار تو و منی تو حجاب تو است ازمیان برگیر و به خدای رسیدی.
شیخ ما گفت چهار سخن از چهار کتاب خدای تعالی برگزیده اند برای کار بستن ، از تورات ،من قنع شبع،از انجیل،من اعتزل سلم ، از زبور،من صمت نجا ،و از قرآن ،ومن توکل علی الله فهو حسبه.
شیخ ما گفت که:مرد باید که به دو کار مشغول بود ،هر چه او را از خدای باز دارد از پیش بردارد و راحتی به درویشی رساند،اگر این ارادت بدین صفت رساند پس به مقصود رسد و اگرنه ،سرگردانی باشد ،نه با دین نه با دنیا.
از شیخ ما سؤال کردند که از خلق به حق چند راه است به یک روایت گفت هزار راه بیش است و به روایتی دیگر گفت به عدد هر ذره ی موجودات راهی است به حق،اما هیچ راه به حق نزدیکتر و بهتر و سبکتر از ان نیست که راحتی به دل مسلمانی رسانی .وما بدین راه رفتیم و این اختیار کردیم وهمه را بدین وصیت می کنیم
اسرارالتوحید فی مقامات شیخ ابیسعید ابیالخیر، پس از یکصد و سی سال از مرگ ابوسعید ابیالخیر در خراسان، توسط یکی از نوادگان او بهنام محمد بن منور نگاشته شد. تألیف کتاب پس از حمله غزان به میهنه انجام گرفتهاست و آن را در حدود سال ۵۷۰ هجری قمری دانستهاند. محمد بن منور کتاب خود را به سه باب تقسیم کرده و به ویژه در باب دوم که به بیان حالات شیخ ابوسعید در سالهای میانی زندگی او اختصاص دارد، بسیاری از گفتهها و اشعاری را که به زبان وی رفته، گردآوری و نقل کردهاست.